فرهنگ امروز: بیست وسومین قسمت از برنامه «حذف و اضافه» به مناسبت سالروز تشکیل بسیج دانشجویی با موضوع بررسی دستاوردهای بسیج دانشجویی به طور زنده روی آنتن شبکه سه سیما رفت. در ابتدا خلاصه ای از قسمت پیشین این برنامه پخش گردید و در آیتم خبرنامه به آخرین تحولات هفته گذشته دانشگاه پرداخته شد.

سراج: امام (ره) بسیج دانشجویی را با یک نگاه آینده نگرانه تشکیل داد

دکتر رضا سراج، مسئول اسبق سازمان بسیج دانشجویی کشور، میهمان بخش اول برنامه «حذف و اضافه» بود. وی در خصوص کارکردهای بسیج دانشجویی در حوزه دانشگاه بیان داشت: امام راحل (ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی یک شأن تاسیسی در انقلاب داشت و برخی نهادها را تصمیم به تاسیس گرفت. بسیج دانشجویی یکی از آن نهادهایی بود که امام از شأن تاسیسی خود استفاده کرد و آن را با یک نگاه آینده نگرانه تشکیل داد. دلیل آن را باید کمی به عقب تر برگردیم و بنگریم. در بهبوهه جنگ امام می گویند جنگ یک مسئله مقطعی است و دانشگاه مبدآ تحولات است. بنابراین وقتی صورت جنگ تحمیلی تمام می شود، امام دستور تشکیل بسیج دانشجو و طلبه را صادر می کنند. یعنی ایشان یک عرصه جدیدی از جنگ را احساس می کنند که علیه انقلاب شکل می گیرد و برای این جنگ جدید ما نیاز به مجموعه هایی داریم که نقش آفرینی کنند. این جنبه سلبی آن است و در جنبه ایجابی امام می فرمایند، دانشگاه مبدأ همه تحولات است. دانشگاه باید نیروی لازم را برای اداره کشور تربیت کند و این نیرو باید متناسب با ارزش های انقلاب و در تراز با آن تربیت شود.

فلسفه وجودی بسیج؛ نقش آفرینی در عرصه جنگ جدید نرم

وی فلسفه وجودی بسیج دانشجویی را نقش آفرینی در عرصه یک جنگ جدید دانست و گفت: البته نه جنگ نظامی بلکه یک جنگ جدید که امروز به آن می گوئیم جنگ نرم و از سویی تربیت نیروی تراز انقلاب اسلامی برای استمرار و استکمال انقلاب اسلامی.

وی افزود: بسیج مظهر قدرت ملی است. بسیج مظهر ایمان و اراده ملی است. اگر کشوری قدرت ملی داشته باشد، این قدرت ملی بازدارندگی ایجاد می کند و چشم طمع دشمنان را از بین می برد. حوادث امروز منطقه ما گویای صدق بودن این فراز از بیانات امام راحل (ره) در بیانیه تشکیل بسیج دانشجویی است. در سوریه و عراق به دلیل نداشتن بسیج چگونه توسط جریان های تکفیری بی ثبات شدند و بی ثباتی در آنها تثبیت شد. و از آن سو برای خروج از این بی ثباتی هم کشور سوریه و عراق با الهام از الگوی ایران در تسکیل بسیج وارد عمل شدند و بدون اتکا به قدرت های فرامنطقه ای بی ثباتی را دارند تبدیل به ثبات می کنند. بنابراین این فراز از صحبت های امام را امروز در کشورهای منطقه می توانیم ببینیم. در کشور خود نیز این کارکردها را امروز شاهدیم.

معدل عملکرد بسیج دانشجویی بسیار خوب است

وی در پاسخ به این سوال که آیا امروز بسیج دانشجویی به این وظایف خود عمل کرده است یا خبر، بیان داشت: البته عملکرد بسیج دانشجویی در مقاطع مختلف فراز و فرود دارد اما در مجموع معدل بسیار خوبی گرفته است. اگر به سرفصل های پیام امام در تشکیل بسیج توجه کنیم و بدین عملکردها رجوع کنیم خواهیم دید تا حدود خوبی موفق بوده است. امام می فرمایند بسیج طلاب و دانشجو باید با تمام توان خود از اسلام و انقلاب دفاع کنند. ما این دفاع همه جانبه را در تمام برهه ها از بسیج دانشجویی شاهد بودیم. فتنه 88 اوج مقابله با این جریان های برانداز بوده است. در فراز دیگری از صبحت های امام می فرمایند فرزندان بسیجی ام در این دو مرکز پاسدار اول تغییرناپذیر نه شرقی، نه غربی باشند. یعنی وظیفه دیگر بسیج دانشجویی حفظ استقلال و عزت ملی است. در این زمینه نیز شاهد بودیم که همه سالها بسیج دانشجویی با مقابله با استکبارستیزی همواره مدافع عزت ملی بوده است.

تربیت نیرو برای استمرار و استکمال انقلاب اسلامی؛ کارویژه بسیج دانشجویی

یکی از آسیب هایی که انقلاب های متداول در جهان داشتند، تربیت کادر برای حرکت آینده انقلاب است. معمولا در انقلاب های بزرگ دنیا انقلابیون یا دچار فرسودگی می شوند و از آرمانهای خود دست می کشند و لذا تن به مصالح دنیا می دهند یا مرعوب قدرتهای سلطه گر می شوند و یا در نسل دوم از آرمان ها و اصول خود فاصله می گیرند و در فصل سوم کاملا فراموش می کنند. یکی از کارویژه های مهم بسیج دانشجویی حفظ فرهنگ و گفتمان انقلاب اسلامی در دانشگاه هاست و در سایه آن تربیت نیرو برای استمرار و استکمال انقلاب اسلامی است.

سراج در خصوص فعالیت های بسیج گفت: بسیج در دانشگاه عرصه های مختلف فعالیت را در مقابل دانشجویان قرار می دهد تا فعالیت کنند. مثلا در عرصه سازندگی هم از مهارت تخصصی آن استفاده می شود و هم از آن روحیه آرمانخواهی خود برای کمک به مستضعفین. بسیج دانشجویی در دانشگاه سعی می کند ویترینی از فعالیت ها و نیازهای انقلاب اسلامی را در قالب ها و عرصه هایی به دانشجویان معرفی کند. بحث جهاد علمی در قالب پژوهشکده ها و کانونهای علمی امروز خیلی مورد توجه بسیج است. جذب نخبگان و تلاش برای هدایت آنها به سمت نقش آفرینی انجام می شود. همچنین در خصوص فعالیت های فرهنگی. گروه های مختلف بسیج دانشجویی فعالیت های مختلفی را انجام می دهند و صرفا کار بسیج دانشجویی در عرصه سیاسی نیست.

جهت گیری سیاسی بسیج دانشجویی، انقلاب اسلامی است

سراج درخصوص خط و خطوط سیاسی بسیج دانشجویی عنوان کرد: بسیج دانشجویی در واقع یک تشکل سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است. حتما جهت گیری سیاسی دارد. منتها جهت گیری آن انقلاب اسلامی است؛ نه جهت گیری جناحی و حزبی. بسیج دانشجویی در عین حالی که آرمانگراست واقعگرا نیز است. اصول و ارزش های انقلاب را باید پاسداری کند. حال در این پاسداری، ممکن است در یک مقطعی یک جناح به این فرهنگ متمایل باشد ممکن است دورتر باشد. این بدین معنا نیست که بسیج به این جناح تمایا شده است، آنها می توانند با معیارهای خود به گفتمان و آرمان های بسیج نزدیک یا دور شوند.

وی ادامه داد: انگلیس برای استعمار جدید هند تربیت فکری نخبگان این کشور را در دستور کار خود قرار داد. نخبگانی با فکر، اندیشه و آرمان انگلیسی تربیت شدند که وقتی در مسئولیت های سیاسی قرار گرفتند با همان الگوی انگلیسی کشور ار اداره کردند. امام با هوشمندی از این اتفاق، برای دفع این خطر بسیج دانشجویی را در بدنه دانشگاه برای مبارزه با عرصه جدیدی از جنگ شکل داد. امروز انقلاب اسلامی به مدد همین مبارزات در منطقه با دو محوریت مقاومت و ایران نقش آفرینی می کند.

مسئول اسبق بسیج دانشجویی در خصوص فعالیت در مقاطع مختلف در بسیج دانشجویی خاطرنشان کرد: در بسیج دانشجویی اگر دانشجویی که وارد شود برای همه شئون فعالیت علمی- تشکلی خود برنامه داشته باشد و با برنامه جلو رود در همه عرصه ها می تواند موفق باشد. این به نوع برنامه ریزی ایشان برمی گردد. هم به لحاظ زمانی باید دانشجویان وقت خود را مدیریت کنند و هم با تقسیم مسئولیت خود راهبری کنند. الحمدلله ما نسل جدیدی که در بسیج دانشجویی می بینیم هم به لحاظ علمی موفق بوده است و هم به لحاظ فعالیت تشکلی.

امام با تشکیل بسیج دانشجویی به الگوسازی فرهنگ بسیجی اندیشیدند

سراج خاطرنشان کرد: امام راحل (ره) به مسئولین تذکر می دهند که از فرهنگ بسیجی دور نشوند. این فرهنگ هم برای خودشان موثر است و هم برای انقلاب. در عین حال اگر ما الگویی کارآمد از فرهنگ بسیجی را در جهان نهادینه کنیم، کشورهای مقاومت دیگر نیز الگو خواهند گرفت. امام با الگوسازی از فرهنگ بسیجی در کشور سعی کردند این استکبارستیزی، ظلم ستیزی و استقلال خواهی را بسط دهند به ملت های بیدار جهان. امام از شأن تاسیسی خود نهاد بسیج دانشجویی را تاسیس کردند و رهبری امروز این نهاد و اندیشه امام را در قالب های مختلف هم تبیین و هم راهبری کردند. جالب است که مقام معظم رهبری ریز به ریز مطالبات خود را از تشکل های دانشجویی بیان می کنند.

ایمان به وعده الهی، تلاش مخلصانه، هوشیاری و ایستادگی در برابر دشمن، ایثار در برابر دوست و آمادگی از مولفه های فرهنگ بسیجی است

سراج درخصوص مولفه های فرهنگ و تفکر بسیجی در اندیشه رهبر انقلاب بیان داشت: اولا فرهنگ بسیجی یک ایمان است. ایمان عمیق به وعده های الهی و اصول و ارزش های انقلاب. حال اگر مسئولی در جایگاهی قرار گرفت و این ایمان عمیق خود را از دست داد چگونه می  تواند از عزت ملی و استقلال کشور دفاع کند؟ در نتیجه می تواند سلطه پذیری و ضعف شکل گیرد. دومین مولفه تفکر بسیجی از دیدگاه رهبری، تلاش مخلصانه و خستگی ناپذیری است. امروز به آن، مدیریت جهادی می گوئیم. اگر مسئولی این چنین عمل کرد، به کارآمدی ختم خواهد شد که این نیز به پیش برندگی انقلاب اسلامی کمک خواهد کرد. سومین مولفه، هوشیاری در شناخت دشمن است. راهبردها و تاکتیک های جبهه دشمن را باید شناخت. اگر مسئولی این معیار را نداشته باشد، در دام ها و وعده های دشمن خواهد ماند.

وی ادامه داد: چهارمین مولفه نیز، گذشت و ایثار در برابر دوست است. این ایثار می تواند وحدت ملی و انسجام ملی را به همراه داشته باشد. بسیاری از تنش های و خصومت های سیاسی در جامعه شکل نمی گیرد، اگر این گذشت رخ دهد. پنجمین مولفه ایستادگی و مقاومت شجاعانه در برابر دشمن است. چرا؟ چون سرشت دشمن، زیاده خواهی و زورگویی است. با این سرشت، دشمن همواره سعی می کند از جبهه حق به ویژه انقلاب اسلامی مطالبه زور و حرف ناحق را داشته باشد. اگر مسئولی فرهنگ و تفکر بسیجی را داشت می تواند مقابل زیاده خواهی دشمن بایستد والا به تعبیر حضرت امام (ره) هر روز باید منتظر حادثه بود. و بالاخره ششمین مولفه فرهنگ و تفکر بسیجی، آمادگی برای حضور در عرصه ها در همه زمانها است. این یعنی همان احساس تفکیک کردن، در وسط میدان بودن و هر جایی که انقلاب نیاز داشت انسان خودش را در معرض آن نیاز قرار دهد.

مسئول اسبق بسیج دانشجویی دفاع مقدس را مظهر و نمونه کاملی از تفکر بسیجی خواند و گفت: در دفاع مقدس شاهد همه موارد بالا بودیم. ایثار، فداکاری، مقاومت و آمادگی در سراسر جبهه ها موج می زند. شاهد بودیم این فرهنگ موفقیتی را نصیب ایران کرد که یک وجب از خاک ایران جدا نشد. این فرهنگ امروز به کشورهای منطقه صادر شده است. ما امروز به این فرهنگ در عرصه های مختلف فرهنگی، علمی و اجتماعی نیازمندیم.

آراسته: بسیجی یک تفکر است و دغدغه آن رشد ایران اسلامی است

در بخش دوم برنامه آقای ناصر آراسته، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی و خانم فاطمه ترابی، جانشین بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی در میزگردی دانشجویی در «حذف و اضافه» حضور یافتند. آراسته درباره بسیج دانشجویی عنوان کرد: باید کمی به عقبتر رفت. اینکه بسیج دانشجویی اساسا برای چه شکل گرفته است و نوع تعامل آن با مسئولین و دولت های مختلف چگونه است؟ 2 آذر 67 حضرت امام احساس نیاز به تشکیل بسیج دانشجویی را می بینند. در آن پیام صریحا اشاره می شود که برای پیگیری آرمان های انقلاب نیاز به تشکیل بسیج دانشجویی حس شد. این دوراندیشی حضرت امام امروز که فضای دانشگاه ها بازتر شده است، بیشتر حس می شود. بسیجی یک تفکر است و دغدغه آن رشد ایران اسلامی است.

اجحاف بزرگ به بسیج دانشجویی، تقلیل فعالیت های آن به عرصه سیاسی است

وی افزود: یک خلط مبحثی در این بین می شود که آیا بسیج دانشجویی وابستگی به چناح خاصی دارد؟ آیا وظیفه آنها در عرصه سیاسی است؟ من فکر می کنم امروز متاسفانه بسیج دانشجویی را با وجهه سیاسی خود می شناسند و این اجحاف بزرگی است. نمی توان فعالیت علمی دانشجویان بسیجی را نادیده گرفت. برخی فکر می کنند بسیج دانشجویی به یک گروه خاص تعلق دارد در صورتی که بسیج دانشجویی بزرگترین وظیفه خود را تربیت نیرویی دغدغه مند می داند که برای این انقلاب مفید باشد. این تشکل با هیچ دولتی خصومت ندارد و با هیچ یک نیز عقد اخوتی ندارد.

ترابی: باید به سمت تربیت صاحبنظران بسیجی در عرصه دانشگاه برویم

در ادامه برنامه ترابی در این خصوص بیان داشت: همانطور که امام بسیج دانشجویی را پایگاهی برای حفظ شعار نه شرقی و نه غربی دانستند، در حال حاضر اتفاقاتی که در بسیج دانشجویی می افتد با توجه به همین محتوا است. وظیفه بسیج تربیت نیروی انقلابی در داخل کشور است که نسبت به همین شعار در همه عرصه های داخلی و خارجی کشور حساس باشد. امروز بسیج دانشجویی باید به همه عرصه های مختلف کشور ورود کند و احساس تکلیف کند و الحمدلله شاهدیم در این مباحث شاهد شکوفایی زیادی هستیم. بسیاری از نخبگان بسیجی در عرصه های علمی پژوهشگرانه در حال تلاش اند. و امیدواریم به سمتی برویم که صاحبنظرانی بسیجی را در دانشگاه تربیت کنیم تا موثرتر از همیشه بر تفکر دانشجویان اثرگذار باشند.

حیدری: جهاد علمی، بصیرت بخشی، ارتقای سطح معرفت و خدمت رسانی به مردم، 4 اولویت اساسی بسیج دانشجویی

در ادامه برنامه در ارتباطی تلفنی، دکتر محمد ودود حیدری مسئول بسیج دانشجویی کشور میهمان «حذف و اضافه» شد. ولی در خصوص اولویت های امروز بسیج دانشجویی اظهار داشت: بسیج دانشجویی یک تشکل دانشجویی است که چند روز قبل وارد 27 امین سال حیات پربرکت خود شد. 4 اولویت اساسی را مقام معظم رهبری برای این تشکل طراحی کردند؛ جهاد علمی، بصیرت بخشی، ارتقای سطح معرفت و خدمت رسانی به مردم است. تلاش ما این است که در سطح دانشگاه ها با حرکت به سمت این چهار بخش به رسالت خود عمل کنیم. امروز بسیج دانشجویی فعالیت های مختلفی را در این چهار بخش تعریف کرده است و در حال تلاش برای تحقق آن است.

وی خاطرنشان کرد: ما دو رویکرد اساسی در بسیج دانشجویی داریم که به گفتمان قالب تبدیل شده است. یکی تربیت کادر در تراز انقلاب اسلامی است و دیگری نقش آفرینی در چالش ها و موضوعات اساسی در انقلاب و نظام است. معتقدیم این تشکل دانشجویی که با همت دانشجویان تشکل شده است، مجموعه ای است که باید در موضوعات جاری کشور نقش آفرینی کند. این موضوعات می تواند یک روز سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ... باشد. این اعتقاد را نیز داریم که تربیت کادر در حین فعالیت و نقش آفرینی رخ می دهد نه فقط در کلاس ها و جلسات. در حین فعالیت رشد معنویت و بلوغ فکری- تجربی او رخ خواهد داد.

برنامه تلویزیونی «حذف و اضافه» کاری از گروه دانش و اقتصاد شبکه سه سیما است که به مؤلفه‌های دانشگاه طراز انقلاب اسلامی و  بررسی مسائل و مشکلات دانشجویان و دانشگاه‌ها می‌پردازد. مخاطبان می‌توانند از طریق شماره پیامک 20000359 یا ایمیل Daneshgah@tv3.ir با این برنامه تماس حاصل کنند.